بیماری‌های کبدی و صفراوی در سگ و گربه

بیماری‌های کبدی و صفراوی در سگ و گربه
آنچه در این مطلب می‌خوانید

بیماری‌های کبدی–صفراوی از شایع‌ترین و در عین حال پیچیده‌ترین اختلالات داخلی در سگ‌ها و گربه‌ها به شمار می‌روند. اختلالاتی که می‌توانند به‌صورت پنهان و تدریجی پیشرفت کنند و تا مراحل پیشرفته، علائم واضحی از خود نشان ندهند. کبد به‌عنوان یکی از حیاتی‌ترین اندام‌های بدن، نقشی کلیدی در متابولیسم، سم‌زدایی، تولید صفرا، تنظیم سیستم ایمنی و ذخیره مواد مغذی دارد و هرگونه آسیب به آن می‌تواند عملکرد کل بدن حیوان را تحت‌تأثیر قرار دهد.

درگیری هم‌زمان یا متوالی سیستم صفراوی با کبد، تشخیص و درمان این بیماری‌ها را چالش‌برانگیزتر می‌کند؛ به‌ویژه در گربه‌ها که بسیاری از بیماری‌های کبدی–صفراوی با علائم غیراختصاصی مانند بی‌اشتهایی، کاهش وزن، استفراغ یا بی‌حالی بروز می‌کنند. از سوی دیگر، تفاوت‌های فیزیولوژیک بین سگ و گربه باعث می‌شود که الگوی بروز، پیش‌آگهی و پاسخ به درمان در این دو گونه یکسان نباشد.

در این مطلب، تلاش کرده‌ایم با نگاهی علمی، کاربردی و بالینی به بررسی مهم‌ترین بیماری‌های کبدی و صفراوی در سگ و گربه بپردازیم، علل بروز، علائم بالینی، یافته‌های آزمایشگاهی، روش‌های تشخیصی و اصول درمانی آن‌ها را به‌صورت مرحله‌به‌مرحله توضیح دهیم تا هم دامپزشکان و هم صاحبان حیوانات خانگی بتوانند درک دقیق‌تری از این بیماری‌ها و اهمیت تشخیص زودهنگام آن‌ها داشته باشند.

بیماری‌های کبدی در سگ و گربه

بیماری کبدیماهیت و مراحل بیماریعلائم بالینی سگعلائم بالینی گربهیافته های آزمایشگاهیروش های تشخیصتشخیص تفریقیاثرات متابولیک و الکترولیتیاثرات هورمونی و سیستمیکدرمان و مدیریت
هپاتیت حادالتهاب حاد پارانشیم کبدبی حالی بی اشتهایی استفراغ درد شکمی ایکتر خونریزیبی حالی بی اشتهایی استفراغ کاهش وزنافزایش ALT AST ALP افزایش بیلی روبین کاهش آلبومینبیوشیمی خون سونوگرافی بیوپسی در موارد شدیدپانکراتیت سپسیس مسمومیتاختلال متابولیسم پروتئین چربی و کربوهیدراتکاهش سنتز فاکتورهای انعقادیدرمان حمایتی مایعات محافظ کبد آنتی اکسیدان آنتی بیوتیک در صورت عفونت
هپاتیت مزمنالتهاب پیشرونده و فیبروز کبدکاهش وزن مزمن آسیت پلی اوری پرنوشیکاهش وزن بی اشتهایی ایکترافزایش پایدار ALT ALP کاهش آلبومین افزایش اسید صفراویبیوشیمی تست اسید صفراوی بیوپسی کبدسیروز نئوپلاسم کبدیاختلال شدید متابولیسم و ذخیره انرژیاختلال محور هورمونی کبدیرژیم کبدی محافظ کبد درمان ضد التهاب کنترل آسیت
هپاتیت مسیتجمع مس در کبدشایع در بدلنر دوبرمننادرافزایش ALT مس کبدی بالابیوپسی کبد سنجش مسهپاتیت مزمن ایدیوپاتیکسمیت سلولی اکسیداتیوآسیب سلولی پیشروندهشلاتور مس رژیم کم مس محافظ کبد
لیپیدوز کبدیتجمع شدید چربی در کبدنادربسیار شایع در گربه چاق پس از بی اشتهاییافزایش ALT ALP بیلی روبین بالاسونوگرافی بیوپسیهپاتیت نئوپلاسماختلال متابولیسم چربیاختلال شدید انرژیتغذیه اجباری لوله تغذیه محافظ کبد
سیروز کبدیفیبروز انتهایی و غیر قابل برگشتآسیت کاهش وزن خونریزیمشابه سگکاهش آلبومین افزایش بیلی روبین اختلال انعقادیسونوگرافی بیوپسیهپاتیت مزمن CHFنارسایی متابولیک شدیدکاهش فاکتورهای انعقادیدرمان حمایتی کنترل آسیت رژیم خاص
نئوپلاسم اولیه کبدتومور هپاتوسلولار یا صفراویکاهش وزن توده شکمیکاهش وزن بی اشتهاییتغییرات آنزیمی متغیرسونوگرافی CT بیوپسیمتاستازبسته به درگیریاختلال سیستمیکجراحی در صورت امکان شیمی درمانی
نئوپلاسم متاستاتیک کبدانتشار از طحال پستان ریهعلائم عمومی ضعفعلائم عمومیافزایش آنزیم هاتصویربرداری بیوپسیهپاتیتاختلال چند سیستمپیش آگهی ضعیفدرمان حمایتی
شانت پورتوسیستمیکعبور خون بدون سم زداییتوله ها با رشد ضعیف علائم عصبیگربه ها با علائم گوارشیکاهش اوره کاهش آلبومین افزایش آمونیاکتست اسید صفراوی CT آنژیوگرافیهپاتیت نارسایی کبدتجمع سمومانسفالوپاتی کبدیجراحی شانت لاکتولوز آنتی بیوتیک
انسفالوپاتی کبدیتجمع آمونیاکتشنج تغییر رفتارافسردگی گیجیآمونیاک بالاتشخیص بالینی آزمایشصرع مسمومیتاختلال نورولوژیکاثر مستقیم آمونیاکلاکتولوز رژیم کم پروتئین
کلانژیتالتهاب مجاری صفراوینادرشایع در گربهافزایش ALP GGT بیلی روبینسونوگرافی بیوپسیلیپیدوز پانکراتیتاختلال جریان صفرااختلال جذب چربیآنتی بیوتیک ضد التهاب
کلانژیو هپاتیتالتهاب صفرا و کبدنادرشایعآنزیم های بالابیوپسیهپاتیت لیپیدوزاختلال متابولیسمسیستمیکدرمان ترکیبی طولانی

نکات بسیار مهم بالینی  در بیماری‌های کبدی سگ و گربه

  • سگ ها بیشتر دچار هپاتیت مزمن هپاتیت مسی و شانت هستند
  • گربه ها بیشتر دچار لیپیدوز کبدی و کلانژیت می شوند
  • افزایش ALT نشانگر آسیب سلولی است
  • افزایش ALP و GGT بیشتر با صفرا مرتبط است
  • تست اسید صفراوی بهترین ارزیابی عملکردی کبد است

بیماری‌های صفراوی در سگ و گربه

بیماری صفراویماهیت و پاتوژنزعلائم بالینی سگعلائم بالینی گربهیافته های آزمایشگاهیروش های تشخیصتشخیص تفریقیاثرات متابولیک و گوارشیاثرات سیستمیکدرمان و مدیریت
کلستاز داخل کبدیکاهش جریان صفرا در هپاتوسیت هاایکتر بی اشتهایی ضعفایکتر بی اشتهایی کاهش وزنافزایش ALP GGT بیلی روبینبیوشیمی سونوگرافیهپاتیت لیپیدوزاختلال جذب چربی و ویتامین های محلول در چربیاختلال انعقادیدرمان علت زمینه ای محافظ کبد
کلستاز خارج کبدیانسداد مجاری صفراویایکتر شدید درد شکمیایکتر استفراغافزایش شدید ALP GGT بیلی روبینسونوگرافی CTپانکراتیت نئوپلاسمسوء جذب چربیاختلال انعقاد و سپسیسرفع انسداد جراحی یا مداخله ای
کلانژیت نوتروفیلیکعفونت باکتریایی مجاری صفراوینادرشایع تب بی حالیافزایش GGT ALP بیلی روبینبیوپسی کشت صفراپانکراتیت IBDاختلال صفراوی و جذبپاسخ التهابی سیستمیکآنتی بیوتیک طولانی
کلانژیت لنفوسیتیکبیماری ایمنی مزمننادرشایع مزمنافزایش ملایم آنزیم هابیوپسیلیپیدوزاختلال مزمن صفراایمنی محورکورتیکواستروئید
کلانژیو هپاتیتدرگیری همزمان کبد و صفرانادرشایعافزایش ALT ALP GGTبیوپسیهپاتیت لیپیدوزاختلال ترکیبی متابولیکسیستمیکدرمان ترکیبی
موکوسل کیسه صفراتجمع موکوس و انسدادشایع در سگ های مسننادرافزایش ALP بیلی روبینسونوگرافی علامت کیویپانکراتیتانسداد صفراخطر پارگی و شوکجراحی کیسه صفرا
پارگی کیسه صفرانشت صفرا به شکمدرد شدید شوکنادرالتهاب شدیدسونوگرافی لاواژپریتونیتپریتونیت صفراویشوک سپتیکجراحی اورژانسی
سنگ صفراویتشکیل سنگ در صفرااغلب بدون علامتنادرمتغیرسونوگرافی رادیوگرافیموکوسلانسداد متناوبثانویهدرمان محافظه کارانه یا جراحی
التهاب کیسه صفراعفونت یا انسداددرد شکمی تبنادرافزایش ALPسونوگرافیپانکراتیتاختلال صفراسیستمیکآنتی بیوتیک
نئوپلاسم کیسه صفراتومور بدخیم نادرایکتر کاهش وزننادرافزایش بیلی روبینسونوگرافی بیوپسیانسداد خوش خیمانسداد شدیدپیش آگهی ضعیفجراحی در صورت امکان
انسداد مجرای صفراوی مشترکفشار خارجی یا سنگایکتر ناگهانیایکترافزایش شدید بیلی روبینسونوگرافی CTپانکراتیتتوقف جریان صفراسپسیسرفع انسداد
پریتونیت صفراوینشت صفرا به حفره شکمیدرد تب شوکمشابهالتهاب شدیدلاواژ شکمیپریتونیت عفونیسمیت صفراویشوکجراحی و آنتی بیوتیک

نکات طلایی بالینی صفرا

  • افزایش ALP و GGT مهم ترین شاخص صفراوی است
  • در گربه GGT معمولاً کمتر از سگ افزایش می یابد
  • موکوسل کیسه صفرا در سگ ها شایع و خطرناک است
  • کلانژیت اغلب با پانکراتیت و IBD همراه است
  • ایکتر همیشه صفراوی نیست و باید همزمان کبد بررسی شود

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *