میاستنی گراویس در سگ و گربه (Myasthenia Gravis) یکی از مهمترین اختلالات نوروموسکولار خودایمنی در دامهای کوچک است که باعث ضعف عضلانی پیشرونده و خستگی سریع عضلات میشود. در این بیماری، آنتیبادیهایی علیه گیرندههای استیلکولین در محل اتصال عصبی-عضلانی تولید میشوند و موجب اختلال در انتقال عصبی و کاهش توان عضلانی میگردند. این اختلال میتواند تمام گروههای عضلانی را تحت تأثیر قرار دهد یا محدود به عضلات خاصی مانند پلکها، گردن و عضلات بلع باشد. در سگ، MG شایعتر بوده و اغلب در نژادهای خاص و بین سنین ۲ تا ۶ سال مشاهده میشود، در حالی که در گربهها کمتر شایع است و غالباً با تومور تیموس همراه میباشد.
تشخیص به موقع و دقیق MG حیاتی است، زیرا این بیماری میتواند منجر به فلج تنفسی یا اختلال شدید بلع شود که اورژانسی پزشکی محسوب میگردد. شناخت دقیق علائم، انواع بیماری، پاتوفیزیولوژی، روشهای تشخیصی و درمانهای دارویی، جراحی و حمایتی، پایهای اساسی برای مدیریت موفق این اختلال در سگ و گربه است.
جدول جامع بررسی بیماری میاستنی گراویس در سگ و گربه
| بخش | جزئیات علمی و بالینی |
| نام بیماری | Myasthenia Gravis (MG) – میاستنی گراویس |
| تعریف | اختلال نوروموسکولار خودایمنی که در آن آنتیبادیها علیه گیرندههای استیلکولین (AChR) در محل اتصال عصبی-عضلانی تولید میشوند، باعث ضعف عضلانی پیشرونده و خستگی زودرس میشوند. |
| گونههای درگیر | سگ و گربه. سگها شایعتر، گربهها اغلب با تیموم مرتبط. |
| سن شایع | سگها: ۲–۶ سال، گربهها: میانسال تا مسن. |
| نژادهای مستعد | سگ: Siberian Husky، Dachshund، Springer Spaniel. گربه: اغلب با تیموم، نژاد خاص کمتر گزارش شده. |
| انواع MG | 1. ژنالیزه (Generalized) – اکثر عضلات، ضعف اندام، گردن، پلکها، بلع 2. فوکال (Focal / Localized) – گروه محدود عضلات، پلکها، گردن، عضلات جویدن 3. تیموسوم مرتبط (Thymoma-associated) – ضعف پیشرونده، اختلال تنفس، نیاز به جراحی |
| پاتوفیزیولوژی | – آنتیبادیها به گیرندههای AChR متصل شده و اتصال استیلکولین را مسدود میکنند. – کاهش انقباض عضلانی و خستگی سریع. – در تیموسوم: تحریک تولید آنتیبادیها توسط بافت توموری. |
| علائم سگها | – ضعف اندامها و گردن – خستگی سریع با فعالیت – اختلال بلع و جویدن – ضعف عضلات چشمی (Ptosis) – تشنج شایع نیست، PLR اغلب طبیعی |
| علائم گربهها | – ضعف عمومی و خستگی سریع – اختلال بلع و جویدن – آتاکسی و فلج برجسته – اغلب ژنالیزه، با تیموسوم همراه |
| تشخیص | – تاریخچه و معاینه بالینی: ضعف پیشرونده، خستگی زودرس، بررسی PLR که اغلب طبیعی است – آزمایش آنتیبادی AChR سرم: مثبت در اکثر موارد – Tensilon Test: بهبود موقت قدرت عضلانی با Edrophonium – EMG / Repetitive Nerve Stimulation: کاهش پاسخ عضله با تحریک مکرر – تصویر براری شامل رادیوگرافی، سی تی و ام آر آی قفسه سینه برای بررسی تیموسوم |
| تشخیص افتراقی | – میوپاتیها: ضعف تدریجی، بدون خستگی برگشتپذیر – اختلالات CNS: PLR غیرطبیعی، MRI غیرطبیعی – مسمومیتها: شروع حاد، همراه با علائم سیستمیک – اختلالات متابولیک: هیپوکالمی، هیپوگلیسمی – تفاوت کلیدی: MG پاسخ مثبت به Tensilon و ضعف پیشرونده برگشتپذیر با استراحت |
| درمان دارویی | – مهارکنندههای کولین استراز: Pyridostigmine ۰٫۵–۱ میلیگرم/کیلوگرم PO هر ۸–۱۲ ساعت – سرکوب ایمنی (موارد شدید یا مقاوم): Prednisone ۰٫۵–۱ میلیگرم/کیلوگرم PO، در موارد خاص Azathioprine – ضد التهاب و حمایت متابولیک در صورت نیاز |
| درمان جراحی | تیمکتومی در موارد تیموسوم همراه با MG، باعث کاهش تولید آنتیبادی و بهبود طولانیمدت |
| درمان حمایتی و اورژانسی | – حمایت تنفس در فلج عضلات دیافراگم – تغذیه مناسب (غذا نرم یا لولهای) – کنترل عفونتهای ثانویه – مانیتورینگ مداوم عملکرد نورولوژیک و وضعیت قلبی-تنفسی |
| پیشآگهی | – MG خفیف/ژنالیزه: با درمان دارویی، بهبود قابل توجه – MG شدید با اختلال بلع/تنفس: نیاز ICU و مراقبت طولانیمدت – MG تیموسوم مرتبط: پیشآگهی بستگی به موفقیت تیمکتومی و کنترل آنتیبادیها دارد |
نکته بالینی مهم در بیماری میاستنی گراویس سگ و گربه
- PLR در MG طبیعی است، زیرا ساقه مغز (Brainstem) سالم است.
- ضعف پیشرونده عضلانی با خستگی زودرس، پاسخ مثبت به Tensilon Test و آنتیبادی AChR مثبت از مشخصات اصلی تشخیصی MG هستند.